Sint-Niklaaskerk

Naar aanleiding van de verwoestende brand op 26 maart 2013, die de kerk van Westkapelle als ruïne achterliet, werd vanuit het College van Burgemeester en Schepenen gezocht naar een manier om Westkapelle en haar Sint-Niklaaskerk opnieuw met elkaar te verenigen. De brand heeft de dorpskern immers geraakt in zijn karakter en in zijn historische, artistieke, esthetische en sociaal-spirituele betekenis.

Het ontwerp voorziet in een nieuwe bestemming van het kerkgebouw enerzijds als een intiem sacrale ruimte om de kerk deels terug te geven aan de gelovigen. Anderzijds zal het ook een trefpunt worden voor sociaal-culturele activiteiten en evenementen die de gemeenschap kunnen versterken. Op die manier neemt de kerk zijn functie weer op als zwaartepunt in het centrum van Westkapelle.

Op architecturaal vlak werd er gestreefd naar een geïntegreerd ontwerp waarbij het intiem sacraal gedeelte en polyvalent cultuurhuis in de tweeledige kerk samen worden ontworpen met de publieke ruimte rondom de kerk. Het Pastoor de Neveplein naast de kerk dient terug een echt plein te worden om ruimte te creëren voor het openbaar leven en de vrijetijdsbesteding. Intern was het een uitdaging om de gevraagde functionele invulling te integreren in het uitgebrande monument zonder afbraak te doen aan de ruimtelijkheid van het kerkgebouw. Bovendien moest de kerk onderdak brengen aan 2 totaal verschillende functies, zijnde een religieuze en een culturele. In beide gevallen zal de kerk wel functioneren als verbindend element voor de gemeenschap. De kerk moet beide functies kunnen behuizen zonder dat de gebruikers van de respectievelijke functies zowel visueel als auditief gehinderd worden door elkaar. Vanuit de Kerkfabriek werd de vraag gelanceerd om een visuele scheiding te garanderen tussen beide gedeeltes van de gerenoveerde kerk. Het architectenbureau vond het echter belangrijk om het volumegevoel over de hele diepte van de kerk merkbaar te maken. Hiervoor werd in de kerk veel gebruik gemaakt van glaspartijen die de compartimentering van de kerk op zich nemen. Tot een hoogte van circa 2,4 m wordt het religieus gedeelte van de kerk echter visueel gescheiden van de rest van de kerk. Indien gewenst, kunnen alle panelen echter worden opengedraaid zodat de kerk als één geheel kan gebruikt worden.

Op bouwtechnisch vlak vormt de toestand van de door het vuur aangetaste bakstenen de grootste uitdaging. In de delen waar de brand het hevigst heeft gewoed, werden de bakstenen tot meerdere centimeters diep aangetast, waardoor grote delen van de bakstenen na de brand gemakkelijk afschilferen. Het fixeren van de bakstenen muren en kolommen met respect voor het bestaande vormt op zijn zachtst gezegd een grote uitdaging. Hetzelfde kan gezegd worden over het plaatsen van de nieuwe torenspits op de toren, waar de bakstenen erg geleden hebben onder de hitte van de brand.

De toren zal terugkomen, in identieke vorm en grootte als de oorspronkelijke toren, aan de hand van een hedendaagse sculpturale invulling. Deze zal vanuit de dorpskern een massieve indruk geven en vanuit de invalswegen naar Knokke-Heist zal de toren ’s avonds en ’s nachts tevens fungeren als baken van licht voor de omgeving. Ook de glasramen zullen worden gereconstrueerd met een eigentijdse artistieke invulling die het intiem sacrale gevoel van de ruimte versterkt.